Czy depresja jest „zaraźliwa”? Jak schematy rodzinne, środowisko i relacje kształtują ryzyko depresji?

Depresja, choć nie jest chorobą zakaźną w sensie biologicznym, może przenikać przez pokolenia i środowiska poprzez wzorce emocjonalne, schematy myślowe i relacyjne. Schematy rodzinne, wychowanie, środowisko społeczne i zawodowe mają ogromny wpływ na podatność jednostki na depresję. Trauma transgeneracyjna, nierozwiązane rany rodziców oraz wpływ przyjaciół czy środowiska pracy to kluczowe elementy, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju zaburzeń nastroju. W tym artykule analizuję, jak te czynniki współdziałają i jak można im przeciwdziałać?
Rana matki, rana ojca – emocjonalne dziedzictwo rodziców
Rana matki
Rana matki to emocjonalny ciężar, który matka może nieświadomie przekazywać swojemu dziecku. Może wynikać z jej własnych nierozwiązanych traum, takich jak przemoc, strata czy brak wsparcia w dzieciństwie. Objawia się:
Brakiem emocjonalnej dostępności, co prowadzi do rozwoju schematu porzucenia u dziecka.
Nadopiekuńczością, która ogranicza samodzielność dziecka, wzmacniając poczucie bezradności.
Rana ojca
Ojciec, jako często symbol siły i stabilności w rodzinie, również przekazuje swoje niewypowiedziane emocje i nierozwiązane problemy. Rana ojca może manifestować się:
Brakiem akceptacji dla emocji dziecka, co wzmacnia schemat „nigdy nie jestem wystarczający”.
Emocjonalną nieobecnością lub surowością, które wpływają na rozwój niskiej samooceny i poczucia odrzucenia.
Dzieci, które dorastają z tymi ranami, często odtwarzają je w swoich dorosłych relacjach i przekazują kolejnym pokoleniom.
Trauma transgeneracyjna – ciężar emocjonalny pokoleń
Trauma transgeneracyjna to zjawisko przenoszenia nierozwiązanych traum z jednego pokolenia na kolejne. Może dotyczyć doświadczeń wojny, przemocy, migracji czy ubóstwa, ale także emocjonalnych zaniedbań w rodzinie. Objawia się w:
Niewypowiedzianych lękach i nieuświadomionym napięciu, które wpływają na relacje i podejście do życia.
Przekazywaniu schematów, takich jak nadmierna kontrola, brak zaufania do ludzi czy nieustanne poczucie zagrożenia.
Zrozumienie traumy transgeneracyjnej i praca nad jej przepracowaniem w terapii systemowej lub schematów pozwala na przerwanie tego cyklu.
Wpływ środowiska społecznego na depresję
Przyjaciele i „zaraźliwość emocjonalna”
Przyjaciele mogą zarówno wspierać, jak i pogłębiać trudności emocjonalne. Bliskie relacje z osobami zmagającymi się z depresją mogą prowadzić do przejmowania ich wzorców myślenia i odczuwania. Zjawisko to, zwane społecznym zarażeniem emocjonalnym, jest szczególnie niebezpieczne, gdy brak jest równowagi w relacjach i wsparcia emocjonalnego.
Zawody narażone na depresję
Niektóre zawody, z powodu presji, wysokiego stresu i intensywnych interakcji z innymi ludźmi, wiążą się z większym ryzykiem depresji. Są to m.in.:
Lekarze i pielęgniarki, zmagający się z cierpieniem pacjentów.
Nauczyciele, poddawani presji odpowiedzialności za młodzież.
Pracownicy korporacyjni, gdzie dominują intensywne tempo pracy i rywalizacja.
Schematy rodzinne i ich wpływ na depresję
Schematy emocjonalne i myślowe przekazywane w rodzinach kształtują naszą podatność na depresję.
Schemat porzucenia: Ukształtowany przez brak emocjonalnej dostępności rodziców.
Schemat nadmiernych wymagań: Wynikający z presji, by spełniać oczekiwania rodziny.
Schemat braku poczucia własnej wartości: Często rozwijany w domach, gdzie brak było akceptacji lub wsparcia.
Praca nad tymi schematami w terapii pozwala na ich przeformułowanie i budowanie zdrowszych wzorców myślenia.
Jak przeciwdziałać przekazywaniu depresji?
Terapie wspierające zdrowie psychiczne
Terapia schematów: Przepracowanie destrukcyjnych schematów wyniesionych z domu rodzinnego.
Terapia systemowa: Analiza wzorców relacyjnych w rodzinie i ich wpływu na jednostkę.
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (TSR): Budowanie zasobów i strategii radzenia sobie.
Terapia wirtualnej rzeczywistości (VR): Oswajanie trudnych emocji w immersyjnym, kontrolowanym środowisku.
Budowanie zdrowych relacji
Wybieraj relacje, które wspierają Twoje zdrowie psychiczne.
Stawiaj granice i ustalaj reguły w relacjach, aby zapobiegać obciążeniu emocjonalnemu.
Nowe doświadczenia i samorozwój
Wprowadź nowe aktywności, takie jak podróże, warsztaty czy zmiana środowiska, aby wzbogacić swoje życie i przełamać rutynę.
Rozwijaj praktyki mindfulness, które pomagają w regulacji emocji i budowaniu samoświadomości.
Wnioski
Depresja nie jest „zaraźliwa” w sensie biologicznym, ale schematy rodzinne, trauma transgeneracyjna, wpływ środowiska i nierozwiązane rany emocjonalne rodziców mogą znacząco zwiększać ryzyko jej rozwoju. Świadomość tych mechanizmów i praca nad ich przepracowaniem w terapii pozwala na przerwanie tego cyklu i budowanie zdrowszego życia. Każdy z nas ma możliwość wprowadzenia zmian – poprzez pracę nad sobą, wybieranie zdrowych relacji i wzbogacanie codzienności o nowe doświadczenia. Dbanie o swoje zdrowie psychiczne to najważniejszy krok ku lepszej przyszłości.
Jeżeli Ty lub osoba Ci bliska potrzebuje wsparcia terapeutycznego, zapraszam do umówienia się na konsultację i terapię,
Ewelina Naturia Pańczyk
Psychotraumatolog
Terapeuta Schematów
Terapeuta VR
Psychosomatyk
Zapraszam do obejrzenia moich wykładów w tematyce narcyzmu:
Narcyzm, czyli trauma ciągłego porzucenia
Świadomy Siebie Narcyz, czyli jak przepracować schematy narcystyczne
Narcystyczna relacja z ciałem
Zapraszam do lektury moich tekstów związanych z tematyką narcyzmu oraz partnerstwa:
Schemat zaopiekowana rodzicielskiego:
Rodzicielstwo partnerstwa:
Relacja narcystyczna: charakterystyka związku z osobą narcystyczną
Pętla narcystyczna - wmówienie strachu. Odejście z porzuceniem
Żałoba w trakcie trwania związku narcystycznego
#programytraumy #pętle #pętletraumy #pętleumysłu #ewelinanaturiapanczyk #instytutswiadomosci #narcyz #narcyzm #empata #zaburzenienarcystyczne #toksyk #toksycznarelacja #trauma #terapiatraumy #zdrowiepsychiczne #psychologia #psychotraumatolog #rozwojswiadomosci #narcyzm #zaburzenienarcystyczne #nrc #prc #NRC #PRC #narcyzm #mamisynek #trauma #parentyfikacja #nieodciętapępowina #związek #manipulacja #psychoterapia #zdrowiepsychiczne #terapiatraumy #terapiaschematów #terapiasystemowa #toksycznyzwiązek #psychologia #relacje #zdrowezwiązki #ciaza
Comments