Przyczyny Zespołu Aspergera, zachorowalność i różnice między Zespołem Aspergera a Autyzmem
Zespół Aspergera to jedno z zaburzeń w spektrum autyzmu, które obecnie jest klasyfikowane w ramach ASD (Autism Spectrum Disorder) według DSM-5 i ICD-11. Poniższy artykuł zawiera omówienie przyczyn zespołu Aspergera, epidemiologię oraz różnice między zespołem Aspergera a autyzmem, w tym analizę różnych stanowisk badawczych.
Przyczyny Zespołu Aspergera
Przyczyny zespołu Aspergera oraz innych zaburzeń ze spektrum autyzmu są złożone i wciąż nie do końca poznane. Istnieją liczne dowody wskazujące na rolę czynników genetycznych. Hans Asperger zauważył, że niemal wszystkie dzieci, które badał, miały przynajmniej jednego rodzica o podobnych cechach osobowościowych. Badania wskazują, że od dwóch do dziesięciu genów może mieć wpływ na wystąpienie objawów ASD, chociaż nie wyodrębniono jeszcze jednego konkretnego genu odpowiedzialnego za zespół Aspergera.
Techniki neuroobrazowania wykazały nieprawidłowości w funkcjonowaniu niektórych obszarów mózgu u osób z zespołem Aspergera. Struktury te obejmują:
Ciało migdałowate – odpowiada za kontrolę emocji oraz rozpoznawanie emocji u innych.
Hipokamp – pełni funkcje związane z pamięcią.
Móżdżek – odpowiada za napięcie mięśniowe, postawę, równowagę oraz precyzyjne ruchy.
Płaty czołowe – odpowiadają za myślenie przyczynowo-skutkowe, planowanie, zachowanie oraz mówienie.
Płaty skroniowe – odpowiadają za rozumienie mowy, komunikację niewerbalną i identyfikację cech przedmiotów.
Zachorowalność
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), około 0,6% dzieci na świecie ma autyzm. Brakuje jednak szczegółowych danych dla Europy, a dostępne badania wskazują na rozbieżności między krajami. W Polsce szacuje się, że 1 na 68 osób ma ASD, co obejmuje zarówno autyzm, jak i zespół Aspergera. Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym „Dalej Razem” szacuje, że około 30 tysięcy osób w Polsce ma zdiagnozowane ASD.
Zespół Aspergera a Autyzm
Mimo że klasyfikacja zespołu Aspergera jako odrębnej jednostki zanika, kluczowe różnice między zespołem Aspergera a klasycznym autyzmem są nadal przedmiotem zainteresowania naukowców. Najnowsza klasyfikacja ICD-11 obejmuje spektrum autyzmu (ASD) jako szeroką kategorię, w której jedynie kod 6A02.0 odpowiada zespołowi Aspergera.
Zarówno autyzm, jak i zespół Aspergera obejmują:
Przewaga u chłopców – obydwa zaburzenia częściej występują u chłopców niż u dziewcząt.
Trudności społeczne – osoby z ASD wykazują egocentryzm, brak zainteresowania uczuciami innych oraz ograniczone umiejętności społeczne.
Problemy w komunikacji – trudności w inicjowaniu interakcji, nietypowe użycie języka i powtarzanie wyrażeń.
Ograniczona komunikacja niewerbalna – ubogi kontakt wzrokowy, ograniczone gesty i trudności z wyrażaniem emocji.
Brak spontanicznej zabawy wyobrażeniowej – ograniczone umiejętności angażowania się w zabawy oparte na wyobraźni.
Powtarzalne zachowania i rutynowość – osoby z ASD mogą mieć silne przywiązanie do schematów i reagować stresem na zmiany.
Specyficzne reakcje sensoryczne – nadwrażliwość lub niedowrażliwość na bodźce sensoryczne.
Trudności motoryczne – zaburzenia koordynacji ruchowej i równowagi.
Problemy z zachowaniem – niektóre osoby z ASD mogą wykazywać agresję, niszczenie przedmiotów czy niespokojne ruchy.
Specjalne zdolności – zarówno autyzm, jak i zespół Aspergera mogą wiązać się z wybitnymi zdolnościami w określonych dziedzinach.
Lorna Wing zauważyła, że dzieci opisane przez Aspergera miały bardziej rozwiniętą mowę niż dzieci opisane przez Kannera. Dzieci z zespołem Aspergera zazwyczaj rozwijały bogaty zasób słownictwa oraz umiejętności gramatyczne przed wiekiem szkolnym. Mimo wycofania społecznego były bardziej świadome obecności innych ludzi niż dzieci z klasycznym autyzmem.
Uta Firth, autorytet w dziedzinie badań nad autyzmem i zespołem Aspergera, sugeruje, że oba te zaburzenia mogą być wariantami tego samego zaburzenia rozwojowego, a autyzm jest jego cięższą formą. W USA zespół Aspergera był określany jako „wysoko funkcjonujący autyzm”, co odzwierciedla różnorodność ASD – od łagodnych do głębokich przypadków wymagających intensywnego wsparcia.
Tabela Van Krevelena: kluczowe różnice między Autyzmem a Zespołem Aspergera
Van Krevelen, jeden z pierwszych badaczy różnicujących te dwa zaburzenia, stworzył tabelę porównawczą, która pokazuje kluczowe różnice:
Autyzm | Zespół Aspergera |
Ujawnia się w pierwszym miesiącu życia | Ujawnia się po trzecim roku życia lub później |
Dziecko zaczyna chodzić wcześniej niż mówić | Dziecko zaczyna wcześniej mówić niż chodzić |
Brak lub opóźnienie mowy | Rozwinięta mowa |
Brak wykorzystania języka do komunikacji | Podejmowanie prób komunikacji |
Unikanie kontaktu wzrokowego, „niedostrzeganie” ludzi, życie w swoim świecie | „Dostrzeganie” ludzi, życie w świecie społecznym, ale na swój sposób |
Zaburzenie psychotyczne | Cecha osobowości |
Słabe rokowania | Dobre rokowania |
Tabela Van Krevelena uwydatnia kluczowe różnice, zwracając uwagę na rozwój mowy, sposób komunikacji, kontakt z otoczeniem społecznym oraz rokowania na przyszłość. W jego opinii, autyzm dziecięcy i tzw. psychopatia autystyczna (dziś zespół Aspergera) to odrębne jednostki nozologiczne.
Jednak współczesne klasyfikacje łączą oba zaburzenia w jednym spektrum, co pozwala na bardziej zintegrowane podejście do diagnostyki i leczenia. Połączenie autyzmu i zespołu Aspergera pod parasolem ASD w ICD-11 i DSM-5 pozwala na uwzględnienie pełnego zakresu nasilenia objawów i lepsze dostosowanie terapii do potrzeb pacjentów.
Różnica między „Zaburzeniem psychotycznym” a „Cechą osobowości”
Jedną z kluczowych różnic, na którą zwracał uwagę Van Krevelen, jest klasyfikacja autyzmu jako zaburzenia psychotycznego, podczas gdy zespół Aspergera uznawany był za cechę osobowości. W przypadku klasycznego autyzmu dziecięcego, charakteryzującego się głębokim wycofaniem z rzeczywistości, życie w „wewnętrznym świecie” przypominało psychotyczne oderwanie od realności. Autyzm przez wiele lat uznawano za stan zbliżony do zaburzeń psychotycznych, ponieważ głęboko zaburzał kontakt z otoczeniem i ograniczał adekwatne reagowanie na bodźce społeczne.
Zaburzenie psychotyczne definiuje się jako stan, w którym dochodzi do poważnego zaburzenia kontaktu z rzeczywistością. Objawy, takie jak halucynacje, urojenia i dezorganizacja myślenia, utrudniają rozróżnienie między rzeczywistością a wyobrażeniami. W kontekście klasycznego autyzmu dziecięcego życie we własnym świecie, wycofanie społeczne i brak adekwatnych reakcji na otoczenie bywały interpretowane jako bliskie cechom psychotycznym.
Z kolei cecha osobowości to trwała charakterystyka jednostki, wpływająca na jej sposób myślenia, odczuwania i działania. Zespół Aspergera traktowany jako cecha osobowości oznacza specyficzny sposób bycia, wpływający na interakcje społeczne i wycofanie, ale nie zakłócający kontaktu z rzeczywistością. Osoby z zespołem Aspergera, mimo swojego wycofania społecznego, często starają się wchodzić w interakcje i są świadome obecności innych ludzi, choć na swój specyficzny sposób.
W świetle tej różnicy, autyzm bywał rozumiany jako stan o bardziej zamkniętym charakterze, który utrudnia pełny kontakt z rzeczywistością. Natomiast zespół Aspergera wpływa na sposób funkcjonowania społecznego, ale pozwala na większą adaptację do realiów społecznych.
Wnioski
Zarówno zespół Aspergera, jak i autyzm wykazują znaczące podobieństwa, szczególnie w obszarze trudności społecznych i komunikacyjnych, przywiązania do schematów i specyficznej reakcji na bodźce sensoryczne. Jednocześnie istnieją kluczowe różnice między tymi zaburzeniami, takie jak rozwój mowy, kontakt wzrokowy i świadomość społeczna. Zespół Aspergera, klasyfikowany dawniej jako cecha osobowości, różni się od autyzmu klasycznego, który przypisywano do zaburzeń psychotycznych ze względu na wycofanie i brak kontaktu z rzeczywistością. Nowoczesne podejście diagnostyczne DSM-5 i ICD-11 integruje oba te zaburzenia w ramach spektrum autyzmu, co pozwala na bardziej elastyczne podejście terapeutyczne i diagnostyczne, dostosowane do różnorodnych potrzeb Pacjentów.
Zapraszamy
Instytut Świadomości, będący Centrum Zdrowia Psychicznego, Psychosomatyki i Terapii Wirtualnych, oferuje wyjątkową możliwość doświadczenia relaksacji VR TierOne GO, która wspiera osoby z zespołem Aspergera – dzieci i dorosłych – w wyciszeniu, redukcji stresu oraz rozwijaniu zdolności do harmonijnego funkcjonowania. Dzięki Wirtualnej Strefie Naturalnego Relaksu, osoby z zespołem Aspergera mogą znaleźć przestrzeń do nauki relaksacji i osiągnięcia równowagi emocjonalnej, co wspiera ich rozwój i umożliwia bardziej satysfakcjonujące, świadome życie.
Zapraszamy do umówienia się na sesję VR w Instytucie Świadomości – Centrum Zdrowia Psychicznego, Psychosomatyki i Terapii Wirtualnych przy ul. Wileńska 13/41 w Warszawie.
Odkryj, jak relaksacja VR TierOne GO pomaga w redukcji stresu i harmonizacji emocji, zapewniając bezpieczną przestrzeń dla dzieci i dorosłych z zespołem Aspergera. Czekamy na Ciebie w naszej Wirtualnej Strefie Naturalnego Relaksu, gdzie z pomocą technologii VR możesz osiągnąć spokój i równowagę w otoczeniu natury.
Skontaktuj się z nami, aby umówić się na indywidualną sesję i rozpocząć swoją podróż ku głębokiemu relaksowi i lepszemu samopoczuciu!
Ewelina Naturia Pańczyk
Psychotraumatolog, Terapeuta VR
UMAWIANIE WIZYT TERAPEUTYCZNYCH
I ZABIEGOWYCH
Tel: +48 660 519 565
Centrum Zdrowia Psychicznego, Psychosomatyki
i Terapii Wirtualnych
INSTYTUT ŚWIADOMOŚCI
ul. Wileńska 13/41
03-409 WARSZAWA
#ADHD #ZespółAspergera #VRterapia #RelaksacjaVR #ZdrowiePsychiczne #WirtualnaRzeczywistość #InstytutŚwiadomości #TerapiaVR #Harmonizacja #Psychosomatyka #WsparcieDlaDzieci #WsparcieDlaDorosłych #RedukcjaStresu #SesjeVR
Comments