Cykl wywiadów Instytutu Świadomości - Pacjent ze Świadomością
“Wszystko zaczyna się od świadomości”. Zapraszamy na rozmowę Eweliny Zych-Myłek, Eksperta komunikacji w ochronie zdrowia, Prezesa fundacji Instytut Świadomości z prof. Izabellą Uchmanowicz, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego, Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu Klinika Chorób Serca.
Ewelina Zych-Myłek (EZM): Pani Profesor, czym według Pani opinii jest świadomość pacjenta i dlaczego jest tak ważna w procesie terapeutycznym?
Izabella Uchmanowicz (IU): Świadomość jest punktem wyjścia do edukacji. Jeżeli pacjent ma świadomość swojej choroby i wie, do czego dąży w terapii, możemy zacząć wprowadzać interwencje behawioralne, innymi słowy tego pacjenta edukować tak by z nami współpracował przy swojej chorobie. Jest to niezwykle istotne, bo wyedukowany pacjent jest w stanie zarządzać swoim schorzeniem, czyli być przygotowanym do samoopieki. Wciąż mało mówimy o tym, że pacjenci powinni umieć i móc zaopiekować się sami sobą w domu lub przy udziale rodziny - wtedy możemy liczyć na lepsze wyniki leczenia i terapii. Bo tak naprawdę wszystko zaczyna się od świadomości. Jeżeli jest świadomość, są wyniki.
EZM: Czy pacjenci mają świadomość, że ich styl życia jest odpowiedzialny za prawie połowę całego sukcesu terapeutycznego? I zapytam przewrotnie - czy tę świadomość ma kadra medyczna?
IU: Pacjenci mają coraz wyższą świadomość, ale wciąż niewystarczającą. Jeśli chodzi o lekarzy, starają się wdrażać jak najlepsze leczenie, ale często nie myślą o zadaniach samoopieki pacjenta w domu. To pielęgniarki wchodzą dziś w rolę edukatorów ucząc również psychologów i rehabilitantów zajmując się tematem samoopieki pacjenta w domu tak by nie musiał być wielokrotnie hospitalizowany.
EZM: Czy pielęgniarka więcej widzi i dostrzega w zakresie potrzeb pacjenta, również tych psychologicznych? Czy zauważacie Państwo, że pacjenci szukają bliższej emocjonalnej relacji, mniej anonimowej?
IU: Tak, zdecydowanie, zauważamy taką potrzebę. Pacjent szuka takiej relacji, próbuje ją znaleźć u lekarza. Nie zawsze się to udaje, bo większość czasu lekarza zajmuje zapracowana codzienna praktyka. Pielęgniarki mają nieco więcej czasu dla chorego i myślę, że dobra relacja pielęgniarka-pacjent bywa ważniejsza niż wszelkie inne elementy, nawet terapia, dla pełni sukcesu leczenia, ponieważ pacjent znacznie uważniej wsłuchuje się w to, co przekazuje pielęgniarka. Staramy się mówić prostszym niż lekarze językiem dostosowanym do pacjenta i rzeczywiście mamy lepsze efekty w komunikacji. Empatia w stosunku do chorego sprzyja jego stosowaniu się do zaleceń terapeutycznych.
EZM: Jak w Pani opinii systemowo należałoby wspomóc pielęgniarki aby mogły jeszcze skuteczniej edukować pacjentów i lepiej budować ich świadomość, jakich narzędzi i rozwiązań systemowych Państwo potrzebują?
IU: Pielęgniarki zdają sobie sprawę, że powinny edukować, to jest zapisane w ustawie o naszym zawodzie i wiemy, że to nasze zadanie. Niestety, jak większość pracowników służby zdrowia nie mamy wystarczająco dużo czasu na pełną edukację pacjentów. Rozwiązaniem systemowym np. w przypadku cukrzycy, są dedykowani edukatorzy - pielęgniarki, które mają określone uprawnienia i są specjalistycznie przygotowane do tej roli. Byłoby wskazane, aby w dziedzinie chorób sercowo-naczyniowych również byli wyszkoleni dedykowani pracownicy, którzy zajmowaliby się tylko i wyłącznie edukacją. Takie rozwiązania stosuje się już w Europie, jest pielęgniarka-edukator dobrze przygotowana do tej roli, a ponadto ma na to czas, ponieważ nie zajmuje się pozostałymi sprawami na oddziale.
EZM: Bardzo dziękuję za rozmowę.
IU: Dziękuję.
Cykl wywiadów Pacjent ze Świadomością
Pacjent ze Świadomością to jeden z flagowych projektów Instytutu Świadomości mający na celu podnoszenie świadomości u pacjentów i ich rodzin w szerokim zakresie - zarówno medycznym, jak i psychologicznym oraz społecznym. Działania projektu koncentrują się na zwiększaniu rozpoznawalności objawów i świadomości czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych i rzadkich, znajomości metod leczenia oraz centrów konsultacji i pomocy, a także budowania odpowiedzialności pacjenta wobec własnego życia i zdrowia, a także tematu komunikacji lekarz-pacjent-system ochrony zdrowia.
Niezwykle ważnym celem projektu jest budowanie partnerstwa pacjentów i lekarzy w procesie terapeutycznym jako współodpowiedzialności za sukces leczenia. Pacjent ze Świadomością to projekt, dzięki któremu pacjenci mogą lepiej zrozumieć swoją chorobę i jej ograniczenia, ale także bardziej je zaakceptować i lepiej nimi zarządzać również przez bardziej świadome do niej podejście.
Z drugiej strony projekt daje szansę lekarzom na poznanie prawdziwych emocji i codziennych problemów pacjenta - choroba przestaje być bezosobowa, przestaje być statystyką, a zyskuje “ludzką” twarz - twarz prawdziwego człowieka oraz w ujęciu systemowym “twarz” organizacji pacjenckich, fundacji oraz organizacji społecznych i towarzystw naukowych działających na rzecz budowania świadomości społecznej wśród pacjentów.
Zapraszamy do współpracy i wspólnego budowania świadomości w przestrzeni publicznej!