Matki, które tworzą i matki, które ranią – Dzień Mamy oczami psychologii przywiązania i traumy
- Ewelina Zych-Myłek
- 2 dni temu
- 4 minut(y) czytania
Matki, które tworzą i matki, które ranią – Dzień Mamy oczami psychologii przywiązania i traumy
Dzień Mamy to okazja do celebracji, ale też do refleksji. Relacja z matką to jedna z najgłębiej zapisanych struktur w naszej psychice. To ona, poprzez swoje podejście do zaopiekowania emocjonalnego, komunikacyjnego i fizycznego, współtworzy nasz styl przywiązania – sposób, w jaki w dorosłości budujemy bliskość, przeżywamy zależność i reagujemy na rozłąkę.
🔶 Schemat Zaopiekowania Rodzicielskiego – fundament zdrowej relacji
Zanim przyjrzymy się relacjom mama–dziecko w poszczególnych stylach przywiązania, warto zrozumieć, czym jest zaopiekowanie rodzicielskie – czyli to, co najgłębiej kształtuje więź emocjonalną i poczucie bezpieczeństwa dziecka.
W mojej autorskiej koncepcji – Schemat Zaopiekowania Rodzicielskiego, opisałam sześć kluczowych filarów zdrowej, bliskiej i wspierającej relacji między rodzicem a dzieckiem:
Widzę Cię – dostrzegam Twoją obecność i wartość.
Słyszę Cię – słucham z uważnością i chcę Cię naprawdę zrozumieć.
Czuję Cię – jestem w kontakcie z Twoimi emocjami, współodczuwam.
Rozumiem Cię – akceptuję Twoją wyjątkowość i potrzeby.
Jestem przy Tobie – zapewniam Ci obecność, bezpieczeństwo i spokój.
Stanowię przykład – uczę nie słowami, lecz własną postawą.
👉 Przeczytaj pełny artykuł: https://www.instytutswiadomosci.online/post/schemat-zaopiekowania-rodzicielskiego-wg-eweliny-naturii-pa%C5%84czyk
Na bazie tych sześciu jakości, przyjrzyjmy się teraz, jak wyglądają relacje z mamą w poszczególnych stylach przywiązania.
🟢 Styl bezpieczny: Mama, która widzi, czuje i naprawdę JEST
Dziecko doświadczające matki w sposób bezpieczny czuje się kochane, akceptowane i rozumiane. Mama jest obecna emocjonalnie, dostępna i przewidywalna. Jej komunikaty są jasne, a reakcje dostrojone do potrzeb dziecka.
W schemacie zaopiekowania taka mama:
widzi dziecko jako osobną istotę z jego emocjami i potrzebami,
słucha uważnie, nie przerywa, nie bagatelizuje,
czuje emocje dziecka, nie unieważnia ich,
jest przy dziecku także w trudnych chwilach,
pokazuje swoją postawą, jak żyć autentycznie i odpowiedzialnie.
Taka więź buduje poczucie własnej wartości, zaufanie do ludzi i do świata. Dziecko dorasta z przekonaniem, że jest godne miłości i że relacje mogą być bezpieczne.
🟠 Styl lękowo-ambiwalentny: Mama, która jest... ale nie zawsze
W tym stylu przywiązania dziecko doświadcza nieregularnej obecności emocjonalnej. Mama czasem otacza opieką, ale równie często wycofuje się, bywa nieprzewidywalna emocjonalnie, przestraszona lub nadmiernie zależna od dziecka.
W schemacie zaopiekowania:
mama czasem widzi i słyszy dziecko, ale często przez pryzmat własnych lęków,
emocje dziecka przyjmuje wybiórczo, często dramatyzując lub ignorując,
obecność mamy jest warunkowa: „kocham, jeśli jesteś grzeczny”, „pomogę, jeśli się postarasz”,
mama często oczekuje, że dziecko zatroszczy się o nią emocjonalnie.
Dziecko uczy się, że miłość wiąże się z napięciem i niepewnością. Dorasta z lękiem przed porzuceniem, a jednocześnie nadmiernie uzależnia się od bliskości innych.
🔵 Styl unikający: Mama, która jest fizycznie, ale nie emocjonalnie
W tym stylu przywiązania mama zaspokaja potrzeby fizyczne dziecka, ale ignoruje jego potrzeby emocjonalne. Zachęca do samodzielności, niezależności, nie akceptując słabości, lęku, smutku.
W schemacie zaopiekowania:
mama nie widzi prawdziwego „ja” dziecka, tylko jego funkcję („masz nie przeszkadzać”),
nie słyszy jego emocji, raczej bagatelizuje („przestań się mazać”, „przesadzasz”),
nie wspiera emocjonalnie, ale wymaga dojrzałości,
jest niedostępna psychicznie, choć może być obecna fizycznie.
Dziecko dorasta, ucząc się, że emocje to słabość, a zależność to wstyd. W dorosłości unika bliskości i z trudem nawiązuje głębokie relacje.
🔴 Styl zdezorganizowany: Mama, która jednocześnie kocha i rani
To najbardziej traumatyzujący wzorzec relacji. Mama jest źródłem zarówno opieki, jak i zagrożenia. Może być przemocowa, uzależniona, chwiejna emocjonalnie. Dziecko nie ma wzorca bezpieczeństwa – to, co ma koić, wywołuje strach.
W schemacie zaopiekowania:
mama widzi dziecko, ale jej spojrzenie rani,
słyszy krzykiem lub milczeniem, a emocje dziecka są odbierane jako zagrożenie,
jest obecna nieprzewidywalnie – raz opiekuńcza, raz przerażająca,
nie stanowi przykładu stabilności, ale wzorzec chaosu i cierpienia.
Dziecko żyje w ciągłym konflikcie – chce bliskości, ale się jej boi. W dorosłości często wikła się w toksyczne relacje, cierpi z powodu lęku, wstydu, nadmiernej czujności lub dysocjacji.
🟣 Typy trudnych matek a schemat zaopiekowania
Matka narcystyczna
Dziecko matki narcystycznej żyje w cieniu jej potrzeby bycia podziwianą i doskonałą. Relacja opiera się na warunkowej akceptacji – jesteś kochany, jeśli spełniasz moje potrzeby. Emocje dziecka są ignorowane lub dewaluowane. Matka nie wspiera rozwoju autonomii, lecz projektuje swoje ambicje.
W schemacie zaopiekowania: "widzę Cię... jeśli jesteś taki, jak chcę", "czuję Cię... ale tylko wtedy, gdy potwierdzasz moją wartość".
Matka borderline
Relacja z nią jest jak emocjonalna huśtawka – raz pełna czułości, raz pełna złości i lęku przed odrzuceniem. Dziecko nie wie, czego się spodziewać, dlatego uczy się być nadmiernie czujne. Jest przerażone, ale też współuzależnione.
W schemacie zaopiekowania: "czuję Cię do bólu, ale zaraz mogę Cię odrzucić"; "jestem przy Tobie, ale mnie nie ma".
Matka DDA (Dorosłe Dziecko Alkoholika)
Matka obciążona traumą własnego dzieciństwa bywa nadmiernie odpowiedzialna lub zupełnie wycofana. Często powiela schematy kontroli, lęku, perfekcjonizmu lub emocjonalnego chłodu. Dziecko nie dostaje jasnych komunikatów o swojej wartości.
W schemacie zaopiekowania: "widzę Cię, ale nie wiem, co z tym zrobić"; "jestem, ale nie umiem być emocjonalnie obecna".
Matka parentyfikująca
To dziecko staje się opiekunem. Zamiast otrzymywać troskę, musi się nią wykazywać. Matka obciąża dziecko swoimi emocjami, lękami, obowiązkami. Związek oparty jest na zależności odwrotnej niż naturalna.
W schemacie zaopiekowania: "potrzebuję Cię, żebyś się mną zajął"; "słyszę Cię, ale bardziej potrzebuję, żebyś mnie usłyszał".
Matka z osobowością zależną
Niepewna, lękliwa, bojąca się samotności. Jej relacja z dzieckiem opiera się na nadmiernym przywiązaniu. Nie wspiera autonomii – dziecko ma być jej oparciem, jej sensem. Lęk przed odrzuceniem przenosi na dziecko.
W schemacie zaopiekowania: "czuję Cię i nie mogę bez Ciebie"; "jestem przy Tobie, ale nie wypuszczę Cię z siebie".
Matka z depresją
Nawet jeśli kocha – bywa niedostępna. Emocjonalna pustka, wycofanie, brak energii i apatia powodują, że dziecko czuje się samotne, winne i niewidzialne. Uczy się, że jego potrzeby są obciążeniem.
W schemacie zaopiekowania: "nie widzę Cię, bo nie widzę siebie"; "nie jestem w stanie być przy Tobie, bo nie ma mnie".
🧭 Dzień Mamy jako przestrzeń uważnej refleksji
Styl przywiązania może być zmieniony. Kluczem jest świadomość, praca nad sobą i kontakt z osobami, które potrafią dać nam nowy wzorzec bezpieczeństwa. W Dzień Mamy warto nie tylko składać życzenia, ale też spotkać się z prawdą o tej relacji – bez oceniania, z uznaniem emocji.
Czasem bycie dobrą matką dla siebie zaczyna się tam, gdzie nasza mama nie umiała jeszcze nas widzieć, słyszeć czy czuć.
Z serdecznością i wdzięcznością za wszystkie mamy – te realne i te wewnętrzne.
Ewelina Naturia Pańczyk
Mama
psychotraumatolog, mediator, terapeuta VR, specjalista resocjalizacji, psychosomatyk
Jeżeli Ty lub osoba Ci bliska potrzebuje wsparcia terapeutycznego, zapraszam do umówienia się na konsultację i terapię,
#DzieńMamy #StylPrzywiązania #SchematZaopiekowania #RelacjaZMatką #MatkaNarcystyczna #MatkaBorderline #MatkaDDA #Parentyfikacja #MatkaZDepresją #PsychologiaRelacji #ZdrowiePsychiczne #TraumaDzieciństwa #Psychotraumatologia #EwelinaNaturiaPańczyk #InstytutŚwiadomości #TerapiaTraumy #Psychoterapia #BezpiecznaWięź #WewnętrznaMatka #RozwójŚwiadomości
Komentarze