top of page
Szukaj
    • 7 kwi

Czynniki ryzyka związane z rozwojem depresji u osób dorosłych i młodzieży

Depresja jest jednym z najpowszechniejszych zaburzeń psychicznych, które może dotknąć ludzi w różnym wieku. Rozumienie głównych czynników ryzyka związanych z rozwojem depresji u osób dorosłych i młodzieży jest kluczowe dla skutecznej prewencji, diagnozy i leczenia tego poważnego stanu psychicznego. W niniejszym artykule zebrałam najważniejsze czynniki ryzyka pojawienia się depresji oraz informacje o ich potencjalnych implikacjach klinicznych





Czynniki ryzyka depresji u osób dorosłych:


  • Historia rodzinna: Istnienie historii depresji w rodzinie może zwiększać ryzyko rozwoju depresji u osób dorosłych poprzez czynniki genetyczne, środowiskowe lub interakcje między nimi.

  • Stres życiowy: Ekspozycja na długotrwały lub nagły stres związany z pracą, relacjami osobistymi, finansami lub innymi czynnikami życiowymi może zwiększyć podatność na depresję.

  • Choroby przewlekłe: Istnienie chorób przewlekłych, takich jak choroby serca, cukrzyca czy przewlekły ból, może zwiększać ryzyko depresji.

  • Przeciwności życiowe: Osoby doświadczające przeciwności życiowych, takich jak utrata bliskiej osoby, rozwód, utrata pracy czy problemy finansowe, są bardziej narażone na rozwój depresji.

  • Osobowość i temperament: Niektóre cechy osobowości, takie jak perfekcjonizm, skłonność do negatywnego myślenia czy trudności w radzeniu sobie z emocjami, mogą zwiększać ryzyko depresji.

  • Uzależnienia i używki: Uzależnienie od alkoholu, narkotyków lub innych substancji może być związane z ryzykiem rozwoju depresji.

  • Brak wsparcia społecznego: Osoby o ograniczonym wsparciu społecznym, izolowane społecznie lub o trudnych relacjach międzyludzkich, mogą być bardziej narażone na depresję.


Czynniki ryzyka depresji u młodzieży:


  • Dziedziczność i genetyka: Podobnie jak u dorosłych, dziedziczność i genetyka odgrywają rolę w ryzyku depresji u młodzieży.

  • Traumatyczne doświadczenia w dzieciństwie: Ekspozycja na przemoc domową, zaniedbanie, nadużywanie substancji czy rozłąkę rodzinna mogą zwiększać ryzyko depresji w późniejszym życiu.

  • Niskie poczucie własnej wartości: Niskie poczucie własnej wartości lub kwestie związane z tożsamością mogą sprzyjać rozwojowi depresji u młodzieży.

  • Trudności szkolne lub społeczne: Problemy szkolne, trudności z rówieśnikami, prześladowania lub wykluczenie społeczne mogą przyczynić się do depresji u młodzieży.

  • Zmiany hormonalne: Okres dojrzewania związany z nagłymi zmianami hormonalnymi może być czynnikiem ryzyka depresji u młodzieży.

  • Uzależnienia i nadużywanie substancji: Młodzież z problemami związanych z używkami lub uzależnieniem jest bardziej narażona na depresję.


Czynniki ryzyka związane z rozwojem depresji są złożone i wieloczynnikowe, zarówno u osób dorosłych, jak i młodzieży. Zrozumienie tych czynników pomaga w identyfikacji osób narażonych na depresję oraz w opracowaniu strategii prewencyjnych i interwencyjnych. Warto podkreślić, że depresja jest stanem behawioralnym i psychicznym, który wymaga holistycznego podejścia do diagnozy, leczenia i wsparcia, uwzględniającego zarówno czynniki biologiczne, jak i środowiskowe. Badania nad czynnikami ryzyka depresji są kluczowe dla doskonalenia praktyk klinicznych i usprawnienia interwencji terapeutycznych mających na celu poprawę zdrowia psychicznego osób dotkniętych depresją.


WAŻNE:


Kryteria depresji klinicznej, zgodnie z terminologią DSM-5 (duża depresja), obejmują "depresyjny nastrój przez większość dnia niemal codziennie" (uczucie smutku, pustki, beznadziei, płaczliwość) oraz utratę zainteresowań (APA, 2013). Poza codziennym, wszechogarniającym smutkiem, osoby z depresją doświadczają także anhedonii, czyli przestają czerpać radość z aktywności, które wcześniej sprawiały im przyjemność (takich jak hobby, sport, seks, uczestnictwo w różnych wydarzeniach czy spędzanie czasu z rodziną). Rodzina i przyjaciele zauważają, że osoby te zupełnie przestają się angażować, na przykład zapalony tenisista w depresji przestaje grać (Rothschild, 1999).


Aby postawić diagnozę depresji klinicznej, osoba musi wykazywać co najmniej pięć objawów przez okres minimum dwóch tygodni; objawy te muszą powodować duży stres lub znacząco pogarszać normalne funkcjonowanie, oraz nie mogą wynikać z innej choroby ani nadużywania leków czy innych substancji. Wymagana jest obecność co najmniej jednego z dwóch opisanych powyżej objawów (stale obniżony nastrój lub anhedonia) oraz dowolna kombinacja z poniższej listy (APA, 2013):


  • znaczna, niezamierzona utrata masy ciała lub tycie, również wyraźny spadek lub wzrost apetytu,

  • trudności w zasypianiu albo zbyt duże zapotrzebowanie na sen,

  • pobudzenie psychomotoryczne (pacjent jest wyraźnie niespokojny i roztrzęsiony, nie potrafi usiedzieć na miejscu, chodzi z kąta w kąt, porusza nerwowo dłońmi, pociera lub miętosi skórę, ubranie lub inne przedmioty) lub spowolnienie psychomotoryczne (osoba porusza się bardzo powoli, mówi cicho, mało albo monotonnym głosem),

  • zmęczenie, utrata energii,

  • poczucie winy lub bycia bezwartościowym,

  • trudności w koncentracji, nieumiejętność podjęcia decyzji,

  • myśli samobójcze (ang. suicidal thoughts): myśli o śmierci (nie strach przed nią), planowanie samobójstwa, podjęcie próby samobójczej.


Diagnoza depresji wymaga również wykluczenia wystąpienia tych objawów w wyniku innych chorób fizycznych lub psychologicznych. Objawy depresji powinny istotnie zakłócać codzienne funkcjonowanie i być wystarczająco nasilone, aby zasłużyć na diagnozę depresji klinicznej.


Depresja kliniczna jest uważana za chorobę przebiegającą epizodami; jej objawy występują w pełnym nasileniu przez jakiś czas, a następnie stopniowo zanikają. Według Rothschilda (1999), 50–60% osób, które przebyły epizod depresji klinicznej, doświadcza kolejnego epizodu; ci, u których potwierdzono dwa epizody, mają 70% prawdopodobieństwa zapadnięcia na trzeci, a jeśli przebyli trzy – na 90% będą mieli czwarty. Choć pojedynczy epizod może trwać miesiącami, to około 70% pacjentów z rozpoznaniem depresji wraca do zdrowia w ciągu roku. U pozostałych choroba może się utrzymywać; po pięciu latach około 12% wykazuje oznaki poważnego pogorszenia funkcjonowania związane z depresją (Boland i Keller, 2009). W dłuższej perspektywie u wielu osób, u których zaobserwowano poprawę, występują jeszcze niewielkie objawy mogące w pewnym stopniu nasilać się lub słabnąć (Judd, 2012).


Ważne jest, aby osoby doświadczające tych objawów skonsultowały się z lekarzem lub specjalistą ds. zdrowia psychicznego w celu dokładnej oceny, diagnozy i leczenia depresji. Profesjonalna ocena jest kluczowa dla zapewnienia odpowiedniego wsparcia i leczenia dla osób dotkniętych depresją.


Jeżeli doświadczasz cierpienia lub traumy i potrzebujesz wsparcia, zapraszam do umówienia się na konsultację i terapię,


Ewelina Naturia Pańczyk

Psychotraumatolog

Terapeuta Świadomości

Naturoterapeuta


Zapraszam do lektury moich artykułów w temacie depresji:


Depresja - choroba współczesności z tłem historycznym


Stereotypy społeczne a bagatelizowanie depresji: problem wciąż aktualny


Depresja: Nawyki życiowe pomagające w zarządzaniu depresją i redukcji ryzyka jej wystąpienia


Bajka Terapeutyczna dla dorosłych: Orion i Aria, czyli o cierpieniu jako nieodłącznej części Ludzkiego Doświadczenia


Schemat Szczęścia wg Eweliny Naturii Pańczyk




bottom of page