Choroby psychosomatyczne a przemoc narcystyczna
Przemoc narcystyczna to forma psychologicznego nadużycia, w której sprawca manipuluje, kontroluje i systematycznie niszczy poczucie własnej wartości ofiary. Efektem długotrwałej ekspozycji na taką przemoc jest chroniczny stres i trauma, które mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, zarówno psychicznych, jak i fizycznych. Wiele z tych konsekwencji przybiera formę chorób psychosomatycznych – schorzeń fizycznych, których podłożem są zaburzenia emocjonalne i psychiczne. Mechanizmy obronne narcyza, takie jak brak empatii, mechanizm wyparcia czy brak autorefleksji, dodatkowo pogłębiają skutki przemocy, utrwalając cierpienie ofiary.
Mechanizmy wpływu przemocy narcystycznej na organizm
Ofiary przemocy narcystycznej żyją w ciągłym stanie napięcia i zagrożenia. Przewlekły stres aktywuje oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA), powodując nadprodukcję kortyzolu – hormonu stresu. Zaburza to funkcjonowanie organizmu i prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych, wpływając na:
Układ nerwowy – długotrwałe napięcie powoduje nadwrażliwość układu autonomicznego, co prowadzi do zaburzeń snu, lęku, nerwicy, PTSD i depresji.
Układ krążenia – podwyższony poziom kortyzolu zwiększa ryzyko nadciśnienia, arytmii i chorób serca.
Układ pokarmowy – przewlekły stres prowadzi do wrzodów, zespołu jelita drażliwego, refluksu żołądkowego oraz innych zaburzeń trawiennych.
Układ immunologiczny – osłabiona odporność zwiększa podatność na infekcje, choroby autoimmunologiczne i nowotwory.
Skórę i reakcje alergiczne – chroniczny stres i napięcie mogą wywoływać alergie, łuszczycę, egzemę oraz wypadanie włosów.
Rola lęku i strachu w przemocy narcystycznej
Osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości ukrywają swoją wewnętrzną niepewność poprzez kontrolowanie innych. Ofiary narcystycznej przemocy doświadczają intensywnego lęku – przed krytyką, odrzuceniem, upokorzeniem czy emocjonalnym odcięciem. Taki chroniczny stres:
Powoduje podwyższoną czujność i niezdolność do relaksu,
Prowadzi do zaburzeń koncentracji i pamięci,
Zwiększa podatność na choroby psychosomatyczne,
Zaburza zdolność do regeneracji organizmu.
Brak empatii jako mechanizm obronny narcyza
Empatia jest zdolnością do współodczuwania i rozumienia emocji innych. Dla narcyza jest to zagrożenie, ponieważ konfrontacja z cudzym cierpieniem mogłaby zmusić go do uznania własnych ran i słabości. Aby tego uniknąć, narcyz:
Odrzuca emocje innych – traktuje je jako nieistotne,
Dewaluje uczucia ofiary – sugeruje, że są przesadzone lub irracjonalne,
Manipuluje emocjami – kontroluje innych, by unikać własnej słabości.
Brak empatii umożliwia narcyzowi utrzymywanie iluzji siły i kontroli, ale dla ofiary oznacza to poczucie samotności i bezsilności.
Brak autorefleksji i mechanizm wyparcia
Autorefleksja to zdolność do analizy własnych myśli i działań. Narcyz unika jej, ponieważ mogłaby doprowadzić do konfrontacji z prawdziwą naturą jego działań. Aby chronić swoją fałszywą tożsamość, stosuje mechanizm wyparcia:
Ignoruje cierpienie ofiary,
Unika poczucia winy,
Utrzymuje obraz siebie jako osoby doskonałej.
Dla ofiary oznacza to brak uznania jej krzywdy i utrwalanie błędnego przekonania, że to ona jest winna sytuacji.
Choroby psychosomatyczne powiązane z przemocą narcystyczną
Długotrwała ekspozycja na przemoc narcystyczną może prowadzić do licznych schorzeń:
Zaburzenia lękowe i depresyjne – chroniczny stres prowadzi do napadów paniki, stanów lękowych i depresji.
Fibromialgia – przewlekły ból mięśniowy i zmęczenie, wynikające z długotrwałego napięcia psychicznego.
Zaburzenia żołądkowo-jelitowe – objawy takie jak wrzody, refluks czy zespół jelita drażliwego.
Choroby autoimmunologiczne – przewlekły stres zwiększa ryzyko reumatoidalnego zapalenia stawów i tocznia.
Problemy dermatologiczne – egzema, łuszczyca, alergie skórne i wypadanie włosów.
Przewlekłe bóle głowy i migreny – wynik napięcia psychicznego i przewlekłego stresu.
Alergie – stres może zwiększać podatność na alergie skórne i pokarmowe.
Droga do zdrowienia
Terapia Virtual Reality (VR) to innowacyjne narzędzie wspierające proces zdrowienia. VR umożliwia bezpieczne przepracowanie traum poprzez immersyjne doświadczenia terapeutyczne. Symulacje terapeutyczne mogą pomóc ofiarom przemocy narcystycznej w regulacji emocji, odbudowie poczucia bezpieczeństwa i przełamywaniu mechanizmów lękowych. Połączenie terapii VR z tradycyjnymi metodami pozwala na skuteczniejszą integrację doświadczeń i zmniejszenie objawów psychosomatycznych.
Proces wychodzenia z przemocy narcystycznej wymaga wieloaspektowego podejścia:
Psychoterapia – pomoc w przepracowaniu traumy i odbudowie własnej wartości.
Regulacja stresu – techniki relaksacyjne, medytacja, ćwiczenia oddechowe.
Zdrowa dieta i suplementacja – wspieranie organizmu poprzez odpowiednie odżywianie.
Wsparcie społeczne – otaczanie się osobami, które wspierają i rozumieją.
Farmakoterapia – w uzasadnionych przypadkach leczenie farmakologiczne.
Wnioski
Przemoc narcystyczna to nie tylko psychiczne nadużycie, ale także destrukcyjny wpływ na zdrowie fizyczne. Stres, lęk, brak empatii sprawcy oraz mechanizmy obronne narcyza (brak autorefleksji i wyparcie) przyczyniają się do powstawania licznych chorób psychosomatycznych. Świadomość tych mechanizmów i ich konsekwencji to pierwszy krok do zdrowienia, odbudowy własnej wartości i tworzenia zdrowych relacji.
Jeżeli Ty lub osoba Ci bliska potrzebuje wsparcia terapeutycznego, zapraszam do umówienia się na konsultację i terapię,
Ewelina Naturia Pańczyk
Psychotraumatolog
Terapeuta Schematów
Terapeuta VR
Psychosomatyk
Zapraszam do lektury moich tekstów związanych z tematyką narcyzmu oraz partnerstwa:
Narcystyczna Relacja z Ciałem - koncepcja NRC
Partnerska Relacja z Ciałem - koncepcja PRC
Schemat zaopiekowana rodzicielskiego:
Rodzicielstwo partnerstwa:
Relacja narcystyczna: charakterystyka związku z osobą narcystyczną
Narcyzm - czym jest?
Narcyzm - zaburzenie osobowości czy cecha charakteru?
Pętla narcystyczna - wmówienie strachu. Odejście z porzuceniem
Żałoba w trakcie trwania związku narcystycznego
#programytraumy #pętle #pętletraumy #pętleumysłu #ewelinanaturiapanczyk #instytutswiadomosci #narcyz #narcyzm #empata #zaburzenienarcystyczne #toksyk #toksycznarelacja #trauma #terapiatraumy #zdrowiepsychiczne #psychologia #psychotraumatolog #rozwojswiadomosci #narcyzm #zaburzenienarcystyczne #nrc #prc #NRC #PRC
תגובות